Zajęcia z zakresu edukacji architektonicznej przygotowane, realizowane i finansowane przez Narodowe Centrum Kultury w roku szkolnym 2019/2020 są przeprowadzone w 50 szkołach podstawowych w całym kraju. Jedną z tych szkół jest nasza placówka – Szkoła Podstawowa w Roszkach.
ARCHI-PRZYGODY adresowane są do uczniów szkół podstawowych. Cykl zajęć dotyczy tematyki przybliżającej rozumienie zagadnień związanych z architekturą, a także wprowadzających w kulturę życia społecznego.
Główne założenia programu skupiają się wokół: nabywania przez dzieci świadomości otaczającej ich przestrzeni, zrozumienia procesu projektowania i realizacji budowli oraz jej wpływu na otoczenie, a także docenienie tradycji architektonicznych i środowiska naturalnego.
Zajęcia prowadzone są we współpracy nauczyciela oraz architekta zatrudnionego przez NCK w wyniku otwartego naboru zgłoszeń. Scenariusze zajęć skupione są przede wszystkim na aktywnościach opartych na pracy zespołowej, ćwiczeniach manualnych, obserwacji i dialogu.
Warto podkreślić, że „Archi-przygody” otrzymały patronat: Stowarzyszenia Architektów Polskich, Izby Architektów Rzeczypospolitej Polskiej i miesięcznika Architektura-murator.
Szkolenie w Warszawie
Wraz z początkiem nowego roku szkolnego autorzy programu „Archi-przygody” gościli na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej grupę uczestników programu z 50. szkół z całej Polski.
W czasie szkolenia architekci i nauczyciele zapoznali się założeniami, scenariuszami i kwestiami organizacyjnymi programu. Wzięli udział w pokazowych warsztatach, a także uzupełnili swoją wiedzę o wykład Katarzyny Matusiak (Studium Pedagogiczne ASP w Warszawie).
„Archi-przygody” w naszej szkole trwają
Każdego tygodnia gościmy panią architekt Ingę Szymanowską, która przygotowuje dla naszych dzieci ciekawe zajęcia.
I PRZYGODA Z ARCHITEKTURĄ
Rozmowa architekta z dziećmi dotyczyła: skojarzeń ze słowem „architektura”; pokazem zdjęć, rysunków; wyjaśnień, że pierwsze tworzone przez ludzi budowle powstały z potrzeby zdobycia przez nich schronienia. Architekt opowiadał również o swojej pracy, o tym, czym zajmują się urbaniści, architekci krajobrazu i architekci wnętrz. Wyjaśnił również, że budujący zawsze obserwowali świat natury i z niej czerpali inspiracje.
Następnie na wyznaczonym fragmencie terenu szkolnego, w klasie lub innym wnętrzu szkoły, uczniowie, w kilku grupach, budują schronienia, używając zgromadzonych wcześniej prostych materiałów.
Grupa rozmawiała o efektach swojej pracy – czy powstałe budowle mają cechy architektury?
II NASZE OTOCZENIE
Tym razem rozmowa dotyczyła najbliższej okolicy – elementów architektonicznych wyróżnianych i z jakichś powodów lubianych. Dzieci wspólnie tworzyły listę tych miejsc. Instrukcja przed spacerem dotyczyła zwrócenia uwagi na: kolory, kształty, materiały, elementy przyrodnicze, wrażenia słuchowe i węchowe. Uczniowie mogli notować lub rysować oraz zbierać „skarby”.
Po spacerze rysowali zbadane miejsce i prezentowali swoje rysunki i zbiory.
III SKALA I PROPORCJE
Zajęcia rozpoczęły się dyskusją na temat: komu służą budowle, parki, przedmioty użytkowe, skąd wiadomo, że są one przeznaczone dla ludzi? Następnie architekt pokazał dzieciom rysunek „człowieka witruwiańskiego” Leonarda da Vinci i wyjaśnił, jakie są związane z nim zasady proporcji oraz w jaki sposób można ten model odnieść do pojęcia skali. Po zmierzeniu wzrostu uczniów, dzieci rysowały kwadrat w skali 1:10 o boku równym danemu wzrostowi dzieci próbowały rysować swoje sylwetki w kwadratach na przygotowanych kartkach, wzorując się na rysunku architekta.
Później formowały z plasteliny model człowieka w nawiązaniu do wielkości sylwetki wrysowanej wcześniej na kartce A4, w skali 1:10.
IV ŚWIATŁO I KOLOR
Tym razem z wykorzystaniem: świecy, żarówki zwykłej i halogenowej oraz świetlówki uczniowie rozmawiali o swoich odczuciach barwy i intensywności światła. Zwrócili uwagę na barwę światła: ciepłą, zimną, żółtą, niebieską. Dyskutowali przy którym świetle najlepiej się czyta, wypoczywa, a jakie jest męczące dla oczu. Bawili się pryzmatem, obserwując jednocześnie rozszczepienie światła.
W formie zabawy nazywał kolory, używając przymiotników, np. trawiasty zielony, cytrynowy żółty itp. Później oglądały zdjęcia różnych pomieszczeń: biblioteki, sali teatralnej, przychodni zdrowia, stołówki – analizując zależność kolorystyki od funkcji pomieszczenia.
Następnie w parach wybierali rodzaj pomieszczenia, które chcieliby urządzać, nadając mu określoną funkcję: np. sala lekcyjna, sala jadalna, galeria sztuki, nie mogli jednak „zdradzić” swojego wyboru. Przygotowali wybrane wnętrze, aranżując je w pudełku z wyciętym jednym bokiem – wycinając okna
i drzwi, malując lub wyklejając ściany papierem o wybranych kolorach i fakturach.
Prezentowali swoje makiety, a grupa odgadywała, jaka jest funkcja tych pomieszczeń. Następnie w zaciemnionej sali, architekt oświetla latarką wybrane pudełka z zewnątrz (tak, by światło wpadało do wnętrza przez wycięte okno) i zmieniając pozycję latarki pokazuje, jak zmienia się światło i cień we wnętrzu.
V RYSUNKI I MAKIETY
Architekt prezentował przykłady różnych rysunków architektonicznych: szkiców, rzutów poziomych, przekrojów, elewacji, perspektyw, wizualizacji oraz modeli przestrzennych – makiet. Wyjaśnił, w jakich celach i w jaki sposób są wykonywane rysunki i makiety.
Zadaniem dzieci było wykonanie na podkładce tekturowej modelu dowolnie wybranego obiektu: dom, wieża, most, wnętrze, mebel, urządzenie na placu zabaw, rzeźba w przestrzeni parkowej.
Gotowe makiety architekt komentował, pokazywał, w jaki sposób pomagają w zrozumieniu przestrzeni np.: rzuty, przekroje, elewacje, perspektywa, bryły w świetle słonecznym i sztucznym.
VI KONSTRUKCJE
Po prezentacji budowli wykonanych z różnych materiałów i w różnych technikach konstrukcyjnych np.: dom, most, wieżę – dyskutowano o właściwościach materiałów, bezpieczeństwie konstrukcji i trwałości.
Uczniowie w parach na tekturowych podkładkach wykonywali proste konstrukcje, w z patyczków i plasteliny. Na koniec prezentowali swoje prace.
VII DOM I OGRÓD
Architekt pokazał i objaśnił uczniom rysunki, będące rzutem poziomym i przekrojem pionowym wybranego budynku, ukazując połączenie wnętrza i przestrzeni zewnętrznej. Dyskutowano o oknach, wykuszach, balkonach, werandach, ogrodach zimowych, tarasach, pergolach, podcieniach, ogródkach, zielone ściany, zielonych dachach.
W parach wykonywali makiety, których najważniejszym elementem były połączenia przestrzeni mieszkalnej z ogrodem, ze szczególną uwagą na pokazanie „strefy przenikania”: wnętrze.
Następnym krokiem okazało się ułożenie makiet tak, aby tworzyły całości przestrzenne, które można nazwać wspólną przestrzenią ogrodową w środowisku mieszkaniowym, np. kubatury są w jednej strefie, a ogrody w drugiej. Dodatkowo dzieci miały zwrócić uwagę na ład przestrzeni, usytuowanie sąsiednich domów. „Dorabiali” powiązania przyrodnicze: zieleń, woda lub komunikacyjne.
VIII SZKOŁA I JEJ OTOCZENIE
Zajęcia rozpoczęły się od „czytania” mapy terenu szkoły wraz z najbliższym otoczeniem (w skali 1:500) oraz rysunków architektonicznych budynku szkoły w skali 1:100.
Następnie grupa wyszła na spacer badawczy Wchodząc do wszystkich pomieszczeń budynku i na terenie szkoły. Po powrocie architekt rozmawiał z dziećmi o tym, jak można wykorzystywać istniejącą przestrzeń lub ją zmieniać, aby wnętrze budynku szkoły i jego otoczenie były przyjazne i jak najlepiej służyły uczeniu się.
Później w dwóch grupach wykonywali rysunki wybranych miejsc w szkole (zarówno w budynku, jak i na zewnątrz), które według nich mogą najbardziej sprzyjać uczeniu się. Na zakończenie rysunki ułożono według ustalonego przez grupy porządku. Obie podgrupy prezentowały efekty pracy. Architekt dopowiadał, co można zrobić w szkole już istniejącej, a co – gdyby projektować „szkołę marzeń”.
IX PRZEWODNIK PO MOJEJ OKOLICY
Zajęcia rozpoczęły się od dyskusji, co może oznaczać słowo przewodnik. Później o tym, co w okolicy
jest interesujące, warte bliższego poznania i pokazania innym. Dzieci brały pod uwagę budowle, przyrodę, piękne widoki, a nawet genius loci, historię osób i miejsc, lokalne legendy. Wspólnie wybrano na mapie okolicy obszar wybrany do opracowania przewodnika oraz trasę spaceru. Wreszcie każdy uczeń tworzył swój przewodnik.
X PRZYJAZNA MIEJSCOWOŚĆ I MIASTO
Na początku architekt opowiada o podstawowych zagadnieniach dotyczących architektury i urbanistyki w miejscowości lub dzielnicy. Pokazał przykłady planowania i projektowania. Jak powinna wyglądać i jakie pełnić funkcję idealna miejscowość lub miasto. Co należy uwzględnić przy ich projektowaniu? Jak dobry plan i dobry projekt mogą wpłynąć na to, by przestrzeń była przyjazna. Przypomniał, jakie zadania pełnią urbanista, architekt, architekt krajobrazu.
Następnie ze wszystkich makiet i prac wykonanych na poprzednich zajęciach dzieci w grupach projektowały swoje miasta. Na zakończenie scalono je, wyznaczając jednocześnie centrum, ścieżki, parkingi, ulice, place, elementy natury.
Na zakończenie omówiono efekty pracy.
